W polskim systemie prawnym istnieją 3 rodzaje rozwodów
- Bez orzekania o winie,
- Z winy obu stron,
- Z winy jednego małżonka
Orzekanie o winie w rozkładzie pożycia nie jest obligatoryjne. Sąd może jednak zaniechać orzekania o winie jedynie na zgodny wniosek małżonków.
W przypadku braku zgody na orzeczenie rozwodu bez orzekania o winie, zgodnie z treścią art. 57 § 1 k.r.o., Sąd jest zobligowany do ustalenia, które z małżonków ponosi winę za rozkład pożycia. Orzekając w przedmiocie winy, sąd winien ustalić czy występuje sprzeczność zachowania się albo postępowania małżonka z normami prawnymi lub zasadami współżycia, określającymi obowiązki małżonków, a sprzeczności tej towarzyszy umyślność lub niedbalstwo tegoż małżonka. Nadto między takim zachowaniem się lub postępowaniem małżonka, a powstałym rozkładem pożycia małżeńskiego musi istnieć związek przyczynowy. Wskazówką dla określenia obowiązków małżeńskich jest art. 23 k.r.o., z którego wynika, iż małżonkowie mają równe prawa i obowiązki w małżeństwie oraz, że są obowiązani do wspólnego pożycia, do wzajemnej pomocy i wierności oraz do współdziałania dla dobra rodziny, którą przez swój związek założyli. Jeśli ich niewłaściwe zachowanie stało się przyczyną rozkładu pożycia, ponoszą tego skutki w postaci możliwości przypisania im winy rozkładu. Orzekając w przedmiocie winy sąd winien ustalić czy występuje sprzeczność zachowania się albo postępowania małżonka z normami prawnymi lub zasadami współżycia, określającymi obowiązki małżonków, a sprzeczności tej towarzyszy umyślność lub niedbalstwo tegoż małżonka. Nadto między takim zachowaniem się lub postępowaniem małżonka, a powstałym rozkładem pożycia małżeńskiego musi istnieć związek przyczynowy. Nie każde naruszenie obowiązków małżeńskich stanowić będzie o winie danego małżonka lecz tylko te, które miało wpływ na spowodowanie (bądź utrwalenie) rozkładu pożycia małżeńskiego.
Kodeksowi rodzinnemu i opiekuńczemu w kontekście rozkładu życia małżeńskiego nie jest znane pojęcie winy większej lub mniejszej, dla jej przypisania, bowiem wystarczy każde zachowanie strony, które zasługuje na negatywną ocenę i które w jakimkolwiek stopniu przyczyniło się do rozkładu pożycia małżeńskiego.
Przykładowo najczęściej o winie świadczą:
1. zdrada małżeńska,
2. pozory zdrady,
2. przemoc fizyczna, psychiczna, ekonomiczna
3. uzależnienia,
4. porzucenie małżonka,
5. trwonienie wspólnego majątku,
5. odmowa współżycia fizycznego w małżeństwie,
6. odmowa wzajemnej pomocy w małżeństwie,
7. negatywny stosunek do rodziny współmałżonka.
Postępowanie dowodowe w sprawie orzeczenia rozwodu z winy małżonka jest jednym z najbardziej skomplikowanych postępowań, podczas którego zasadne jest skorzystanie z pomocy profesjonalnego pełnomocnika specjalizującego się w tego rodzaju sprawach.
