W polskim systemie prawnym obowiązuje domniemanie prawne, polegający na przyjęciu, że jeżeli dziecko urodziło się w czasie trwania małżeństwa albo przed upływem trzystu dni od jego ustania lub unieważnienia pochodzi ono od męża matki.
Domniemanie to może zostać obalone wyłącznie na skutek powództwa o zaprzeczenie ojcostwa.
Zaprzeczenie ojcostwa to udowodnienie, że osoba uznana w świetle prawa za ojca dziecka, nie jest nim w rzeczywistości.
Pozew o zaprzeczenie ojcostwa należy wnieść do sądu rejonowego. Sąd właściwy miejscowo to natomiast sąd miejsca zamieszkania pozwanego (matki, dziecka lub domniemanego ojca). Jeżeli powództwo wytacza się przeciwko kilku osobom \(np. matka i dziecko), dla których według przepisów o właściwości ogólnej właściwe są różne sądy, wybór między tymi sądami należy do powoda
Kto może wytoczyć powództwo o zaprzeczenie ojcostwa?
Kwestie zaprzeczenia ojcostwa reguluje kodeks rodzinny i opiekuńczy (art. 62- 701 k.r.o.)
Powództwo o zaprzeczenie ojcostwa może wnieść:
domniemany ojciec dziecka w ciągu roku od dnia, w którym dowiedział się, że dziecko od niego nie pochodzi, nie później jednak niż do dnia osiągnięcia przez dziecko pełnoletniości. W przypadku gdy mężczyzna wytoczy powództwo, pozwanymi są żona oraz dziecko. Jeżeli natomiast matka dziecka nie żyje, powództwo wytacza się tylko przeciwko dziecku,
matka dziecka może wytoczyć powództwo o zaprzeczenie ojcostwa swego męża w ciągu roku od dnia, w którym dowiedziała się, że dziecko od niego nie pochodzi, nie później jednak niż do dnia osiągnięcia przez dziecko pełnoletniości. Pozew o zaprzeczenie ojcostwa, wytaczany jest przeciwko ojcu i dziecku, a jeżeli mąż nie żyje – przeciwko dziecku.
dziecko (po osiągnięciu pełnoletniości) może wytoczyć powództwo o zaprzeczenie ojcostwa w ciągu roku od dnia, w którym dowiedziało się, że nie pochodzi od męża swojej matki. Jeżeli dziecko dowiedziało się o tej okoliczności przed dniem osiągnięcia pełnoletniości, termin do wytoczenia powództwa biegnie od dnia osiągnięcia pełnoletniości. Jeśli to dziecko wnosi pozew, powództwo powinno być wytoczone przeciwko mężowi matki oraz matce. Jeśli nie żyje matka, w takim przypadku powództwo wytacza się przeciwko jej mężowi.
Wskazanych terminów nie można przekroczyć. Na osobie zamierzającej zaprzeczyć ojcostwu spoczywa ciężar dowodowy.
Jakie dowody są przydatne w sprawie o zaprzeczenie ojcostwa?
By zaprzeczenie ojcostwa było możliwe, osoba wnosząca pozew powinna udowodnić, że mąż matki nie jest biologicznym ojcem dziecka. Udowodnienie takie jest możliwe na podstawie testów DNA, które zostaną przeprowadzone w toku procesu, a także na podstawie innych dopuszczalnych dowodów jak zeznania świadków czy dokumentacja medyczna. Skutkiem zaprzeczenia ojcostwa jest ustanie wzajemnych praw i obowiązków między ojcem oraz dzieckiem w zakresie praw rodzicielskich, alimentów, nazwiska dziecka, spadkobrania.
Osobą, która również może wystąpić z pozwem o zaprzeczenie ojcostwa, jest prokurator. Nie musi on przestrzegać terminów do wytoczenia powództwa, które obowiązują w przypadku wniesienia pozwu przez matkę, męża matki czy dziecko. Prokurator może zatem wytoczyć powództwo w każdym czasie.
Po jego upływie terminów do wniesienia pozwu o zaprzeczenie ojcostwa jedyną możliwością, jaka pozostaje osobom zainteresowanym, jest złożenie wniosku do prokuratora o podjęcie sprawy w ich imieniu. Wniesienie pozwu przez prokuratora odbywa się wyłącznie na wniosek osób zainteresowanych. Podjęcie decyzji o wystąpieniu z pozwem o zaprzeczenie ojcostwa zależy wyłącznie od indywidualnej oceny prokuratora. Nie istnieją narzędzia prawne, które zmuszają prokuratora do podjęcia określonej decyzji. Prokurator, decydując się na wystąpienie z pozwem o zaprzeczenie ojcostwa, powinien kierować się naczelną zasadą prawa rodzinnego tj. zasada dobra dziecka.
Kiedy zaprzeczenie ojcostwa nie jest możliwe?
Istnieją jednak sytuacje, kiedy to powództwo o zaprzeczenie ojcostwa jest niedopuszczalne. Zaprzeczenie ojcostwa jest niedopuszczalne:
- w stosunku do pełnoletniego dziecka,
- kiedy dziecko zostało poczęte w wyniku procedury medycznej wspomaganej prokreacji, na którą mąż matki wyraził zgodę (np. in vitro)
- po śmierci dziecka.
Wszystkie wpisu na blogu mają charakter informacyjny i nie stanowią porady w indywidualnej sprawie. Wpisy dotyczą stanu prawnego obowiązującego w chwili sporządzenia wpisu.
